Quy trình chạy thận nhân tạo

TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cho hiểu quy trình chạy thận an toàn trải qua đa số khâu. Bệnh nhân trước khi chạy thận đặc biệt các người lần đầu tiên chữa bệnh bằng phương pháp này phải chuẩn bị từ vài tuần tới vài tháng.

Trước khi được chạy thận, người bệnh phải được tiếp cận mạch máu (a vascular access). Bác sĩ sẽ sử dụng kim dẫn một lượng nhỏ máu ra ngoài thân thể, chạy tới máy chạy thận và từ máy chạy thận chạy lại vào trong cơ thể thông qua một cây kim khác. Khu vực được đưa kim vào cần được hồi phục hoàn toàn trước khi việc chạy thận bắt đầu.

Hiện giờ, có 3 cách tiếp cận mạch máu, qua lỗ thông động tĩnh mạch (Arteriovenous (AV) fistula), qua ống thông nối động - tĩnh mạch nhân tạo (AV graft), đặt đường di truyền tĩnh mạch trung tâm.

“Khâu chuẩn bị trước chạy thận tiến hành rất kỹ như cân vô cùng lớn của bệnh nhân, huyết áp, mạch, nhiệt độ có đủ cơ hội để tiến hành cách này hay không. Nếu người bệnh đủ điều kiện, bác sĩ sẽ tiến hành khử trùng vùng tiếp cận máu”, TS.Bs Trương Hồng Sơn nói.

Trong khi chạy thận, bệnh nhân được đưa vào vùng tiếp cận mạch máu 2 cây kim. Mỗi cây kim sẽ được nối với một ống đàn hồi và nối với máy chạy thận. Thông qua một ống, máy chạy thận sẽ lọc một vài ml máu một lần, cho phép chất thải và chất lỏng từ máu đi vào một chất lỏng làm sạch được gọi là chất thẩm tách (dialysate). Máu được lọc sẽ trở lại cá thể người thông qua ống thứ hai.

Bệnh nhân đang được lọc thận nhân tạo tại khoa Thận nhân tạo, bệnh lý viện Bạch Mai. (Ảnh: HQ).

TS.BS Trương Hồng Sơn cho hiểu với người chạy thận dưới 3 lần/tuần, khi máu chạy ra khỏi thân thể có khả năng sẽ xuất hiện biểu hiện buồn nôn, đau bụng, việc này có thể được điều chỉnh bằng phương pháp yêu cầu bác sĩ điều chỉnh tốc độ lọc máu, loại thuốc hoặc loại chất thẩm tách sử dụng. Trong quá trình chạy thận, huyết áp và nhịp tim thay đổi có nhiều, yêu cầu chuyên gia phải theo dõi sát sao.

Sau khi chạy thận xong, người bệnh được rút hai kim ra khỏi tiếp cận mạch máu và băng lại. Người bệnh sẽ được cân lại một lần nữa sau đó có thể trở về nhà sinh hoạt bình thường, đợi đến lần chạy thận tiếp theo.

Quá trình thực hiện kỹ thuật này luôn cần có sự giám sát của chuyên gia để xử lý các tình huống bất ngờ có khả năng xảy ra.

Quy trình chạy thận

Chuẩn bị

Chuẩn bị cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo bắt đầu vài tuần tới vài tháng trước khi thủ tục đầu tiên. Để cho phép truy cập dễ dàng vào máu, một bác sĩ phẫu thuật sẽ tạo ra một nơi truy cập mạch máu. Đây là nơi ở bên ngoài của cơ thể, nơi máu được lấy ra để chạy thận nhân tạo và sau đó quay trở lại. Việc truy cập phẫu thuật cần có thời gian để chữa trị lành trước khi bắt đầu điều trị chạy thận nhân tạo.

Ba loại truy cập được sử dụng

Lỗ động tĩnh mạch (AV). Lỗ AV, phẫu thuật tạo ra một kết nối giữa động mạch và tĩnh mạch, thường là tại cẳng tay của cánh tay không thuận. Đây là loại ưa thích của truy cập.

AV ghép. Hiện tượng các mạch máu là quá nhỏ để tạo thành một lỗ rò AV, chuyên gia phẫu thuật thay bởi có thể tạo ra một đường dẫn giữa một động mạch và tĩnh mạch, dùng một ống linh hoạt tổng hợp được gọi là ghép, đôi khi được gọi là ghép cây cầu tổng hợp.

Ống thông tĩnh mạch trung ương. Trường hợp cần chạy thận nhân tạo cấp cứu, bác sĩ phẫu thuật có khả năng chèn một ống nhựa (ống thông) vào một tĩnh mạch vô cùng lớn tại cổ hoặc gần háng. Ống thông là tạm thời.

Quá trình lọc máu

Người bệnh chạy thận nhân tạo. (Ảnh minh họa).

Trong quá trình lọc máu, có hai cây kim được đưa vào cánh tay thông qua truy cập và ghi sẵn ở chỗ để duy trì an toàn. Mỗi kim được gắn vào một ống nhựa dẻo, kết nối với một máy tính được gọi là 1 dialyzer. Dialyzer lọc máu một vài ounce tại một thời điểm, cho phép chất thải và các chất lỏng thêm để đi từ máu vào trong một chất lỏng làm sạch dialysate. Máu được lọc trở lại cá thể người thông qua kim khác.

Trong quá trình chữa trị, ngồi hoặc căn cứ ngửa trên ghế trong khi máu chảy qua các dialyzer. Có thể dùng thời gian để xem truyền hình, đọc, giấc ngủ ngắn hoặc thực hiện các cuộc gọi điện thoại. Hiện tượng nhận được chạy thận nhân tạo vào ban đêm, có thể ngủ trong suốt quá trình.

Chạy thận nhân tạo không làm tổn thương người bệnh, tuy nhiên có thể gặp chuột rút ở bụng và buồn nôn khi chất lỏng dư thừa được lấy ra từ cơ thể - đặc biệt là trường hợp trải qua lọc máu ba lần một tuần (chạy thận nhân tạo thông thường) chứ không phải là sáu hoặc bảy lần một tuần (chạy thận nhân tạo hàng ngày).

Tại tại huyết áp và nhịp tim có thể dao động do chất lỏng dư thừa được rút ra từ cơ thể, áp lực máu và nhịp tim sẽ được kiểm tra có nhiều lần trong thời kỳ trị bệnh.

Sau khi chạy thận nhân tạo, kim được loại bỏ từ nơi truy cập và áp suất được áp cho để ngăn chảy máu.

Kết quả

Tình trạng đã có suy thận đột ngột hoặc cấp tính, có thể cần phải chạy thận nhân tạo chỉ trong một thời kỳ ngắn cho đến khi thận phục hồi. Tuy nhiên hầu như mọi người suy thận mãn cần chạy thận nhân tạo cho phần còn lại của đời sống của họ trừ khi họ có khả năng có được ghép thận.

Mặc dù chạy thận nhân tạo thông thường điển hình hơn, một số nghiên cứu thấy chạy thận nhân tạo thường xuyên hơn liên quan tới chất lượng cuộc sống tốt hơn, tăng phúc lợi và các triệu chứng giảm. Thèm ăn, mô hình ngủ, tình trạng năng lượng và khả năng tập trung có khả năng cải thiện, trong khi những dấu hiệu như chuột rút, đau đầu và khó thở là ít có khả năng.

Người bệnh nào sẽ phải chạy thận?

Theo TS.BS Trương Hồng Sơn, biện pháp này được chỉ định cho những người bệnh thận mạn tính và tổn thương thận cấp (suy thận cấp). Các căn bệnh này khiến thận mất nguy cơ lọc và loại bỏ lượng dịch dư thừa ra khỏi thân thể. Chạy thận nhân tạo, hay còn gọi là lọc máu, là một trong những cách chữa trị tình trạng suy thận.

Phương pháp này làm giúp loại bỏ các chất cặn bã như ure ra khỏi máu, lượng dịch thừa ra khỏi cơ thể, duy trì sự cân bằng điện giải. Đây là các chức năng một quả thận đang mắc bệnh lý không thể làm được.

Khi bệnh nhân mọc các dấu hiệu sau sẽ được chỉ định chạy thận:

• thường mọc các dấu hiệu của hội chứng ure (uremic syndrome) như buồn nôn, nôn mửa, mất cảm giác ngon miệng, mệt mỏi.
• Tăng kali máu.
• Có triệu chứng cho cho rằng thận không đủ thể loại bỏ lượng dịch thừa ra khỏi có khả năng như bị phù.
• Tăng axit máu.
• Viêm màng ngoài tim.

“Chạy thận nhân tạo có thể được chỉ định cho một số tình trạng ngộ độc cấp, trước khi thận mất hoàn toàn chức năng và có khả năng tạo nên các tác động nghiêm trọng”, TS Sơn cho hay.

Quá trình thực hiện cách này có thể xảy ra các tai biến như tụt huyết áp, chuột rút, buồn nôn, nôn, nhức đầu, đau ngực, ngứa và ớn lạnh. Hậu quả ít gặp hơn là hội chứng mất cân bằng, phản ứng dị ứng (phản ứng màng lọc), rối loạn nhịp tim, chèn ép tim…

Tin tức khác:

Cách giặt ghế sofa tại nhà cực kỳ đơn giản mà hiệu quả

Dịch vụ giặt nệm tại nhà bằng máy nước nóng giá rẻ

Những điều lưu ý khi vệ sinh ghế văn phòng